Η ΔΟΜΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ

Η Δομή της οικογένειας

Περίληψεις :

Ερωτόκριτος
 Έχει φτάσει η ημέρα της αναγνώρισης των δύο νέων. Μία ξεχωριστή μέρα γεμάτη χαρά, όπου τα στοιχεία της φύσης είναι χαρούμενα και ξεφαντώνουν. Ενώ η Αρετούσα βρίσκεται στη φυλακή, έρχονται δύο πουλιά, πετούν πάνω απ'το κεφάλι της και φεύγουν. Η παραμάνα, η Φροσύνη, το θεωρεί αυτό ως σημάδι γάμου. Συμβουλεύει την Αρετούσα να σταματήσει να περιμένει τον Ερωτόκριτο και να κάνει αυτό που θέλει ο πατέρας της, να παντρευτεί τον ξένο που γλύτωσε την Χώρα από τους εχθρούς.

Στέλλα Βιολάντη
Η μητέρα της Στέλλας προσπαθεί να πείσει την κόρη της να υποταχθεί στον πατέρα της και να παντρευτεί τον άντρα που εκείνος θα όριζε. Η Στέλλα αρνείται και αυτό ταράζει την μητέρα της, η οποία επιμένει να συμβουλεύει την κόρη της, παρόλο που εκείνη είναι ανυποχώρητη. Δέχεται μόνο να ζητήσει συγγνώμη απ'τον πατέρα της για το γράμμα που έστειλε στο Σαμάνο, αρκεί να την πάντρευε μαζί του. Η μητέρα της δηλώνει πως αυτό είναι αδύνατο και η Στέλλα, για να δείξει ότι μόνο αυτή έχει τον έλεγχο του εαυτού της, δαγκώνει το δάχτυλό της. Επίσης τονίζει ότι λόγω του γράμματος, πρέπει το όνομά της να αποκατασταθεί είτε με γάμο είτε με θάνατο και υποστηρίζει ότι στο σπίτι της ένιωθε σαν ξένη. Η Βιολάνταινα θύμωσε νομίζοντας ότι η Στέλλα ήθελε να φύγει και εκείνη με πείσμα δήλωσε ότι πράγματι ήθελε να φύγει, χωρίς φυσικά να το εννοεί. Αυτή η ομολογία θύμωσε περισσότερο την Βιολάνταινα που έφυγε λέγοντας στην Στέλλα πως έχει τον διάολο μέσα της.

Του νεκρού αδελφού
Το τραγούδι αναφέρεται σε μια μητέρα με εννιά γιους και μία κόρη, την Αρετή. Όταν ήρθαν προξενητές από την Βαβυλώνα, για να ζητήσουν την Αρετή σε γάμο έγινε οικογενειακό συμβούλιο και αποφασίστηκε να την δώσουν παρά την αντίρρηση των οχτώ αδελφών. Κυριάρχησε η άποψη του Κωσταντή, του μικρότερου αδελφού, που ορκίστηκε ότι σε θάνατο ή αρρώστια, θα πάει να φέρει την αδελφή του από τα ξένα. Μετά απ'την αποχώρηση της Αρετής η οικογένεια πέρασε άσχημα χρόνια, αφού και τα εννιά αδέλφια πέθαναν. Κι η μάνα μόνη έκλαιγε και καταριόταν στου Κωσταντή το μνήμα, που δεν κράτησε την υπόσχεσή του. Τότε με υπερφυσικό τρόπο ο Κωσταντής σηκώθηκε απ'τον τάφο και πήγε στην Αρετή για να την φέρει πίσω. Στο γυρισμό των δύο αδελφών, τρεις φορές τα πουλιά θαύμασαν το θέαμα, δηλαδή την Αρετή που περπατούσε με έναν πεθαμένο, τον Κωσταντή. Όταν έφτασαν στο σπίτι ο Κωσταντής γύρισε στον τάφο του ενώ η Αρετή έσμιξε με την μητέρα της, όπου ευτυχισμένες οι δύο γυναίκες αγκαλιάστηκαν και πέθαναν μαζί.

Ερ.1: Ποιά υπήρξε η δομή της οικογένειας στο παρελθόν; Επισημάνετε τα κοινά στοιχεία που παρουσιάζει η οικογένεια βασιζόμενοι στα λογοτεχνικά κείμενα που σας έχουν δοθεί και τα οποία διατρέχουν σχεδόν 10 αιώνες.

Οι οικογένειες στο παρελθόν  αποτελούνταν από πολλά μέλη αφού μαζί με τους γονείς και τα παιδιά ζούσαν επίσης οι παππούδες, θείες, θείοι κλπ. Στις περισσότερες οικογένειες πρωταρχικό ρόλο είχε ο γηραιότερος άντρας (συνήθως ο παππούς ) ή ο πατέρας. Αυτός είχε την εξουσία στα θέματα που αφορούσαν την οικογένεια παραδείγματος χάρη στη  Στέλλα Βιολάντη αναφέρεται ότι ο πατέρας της απαιτεί να υποταχθεί σ'αυτόν και να παντρευτεί τον άντρα που εκείνος θα διάλεγε. Το ίδιο συμβαίνει και στον Ερωτόκριτος, όπου η παραμάνα της Αρετούσας την συμβουλεύει να παντρευτεί αυτόν που της προτείνει ο πατέρας της. Ο ρόλος της γυναίκας εκείνα τα χρόνια εκείνα τα χρόνια ήταν υποβαθμισμένος και δεν μετρούσε καθόλου η γνώμη της ακόμα και για θέματα που αφορούσαν την ίδια. Ένα τέτοιο φαινόμενο συναντάμε στην παραλογή  Του νεκρού αδελφού, γιατί η Αρετή δεν είχε πάρει μέρος στο οικογενειακό συμβούλιο σχετικά με την επιλογή συζύγου για εκείνη.

Ερ.2: Συγκρίνετε την με τη σύγχρονη μορφή της οικογένειας και προσπαθήστε να επισημάνετε κάποιους παράγοντες οι οποίοι συνέβαλαν σε αυτή την αλλαγή του παραδοσιακού μοντέλου;

Είναι προφανές ότι έχει αλλάξει πολύ ο θεσμός της οικογένειας σε σύγκριση με το παρελθόν. Σήμερα οι οικογένειες αποτελούνται συνήθως από τους γονείς και τα παιδιά ή τον ένα γονέα και τα παιδιά. Αναλαμβάνουν από κοινού και οι δύο γονείς τις αποφάσεις για τα οικογενειακά θέματα. Οι γυναίκες είναι ισότιμες με τους άντρες, μπορούν να εκφράσουν την γνώμη τους και επίσης μπορούν να εργαστούν. Η αλλαγή του παραδοσιακού μοντέλου μετατράπηκε τα τελευταία είκοσι χρόνια όπου οι γυναίκες απέκτησαν δικαιώματα, πολλά έθιμα καταργήθηκαν όπως η προίκα και επίσης δεν αποφασίζει πλέον ο πατέρας για τα πάντα.